Phân biệt giữa âm thanh Mono và Stereo

Âm thanh Mono và Stereo là 2 dạng âm thanh cơ bản trong lĩnh vực audio, mà bất cứ ai trong lĩnh vực này cũng đều hiểu rõ. Nếu như bạn muốn bắt đầu bước vào làm việc trong lĩnh vực này, thì đây là một trong những kiến thức đầu tiên bạn phải biết. Đọc bài viết này để phân biệt chính xác giữa âm thanh mono và stereo.

Bạn đã bao giờ thắc mắc rằng ở mỗi vị trí nghe trong không gian bạn được nghe có âm thanh khác nhau hay chưa? Âm thanh nghe được không giống nhau ở từng vị trí trong không gian mặc dù cùng nghe chung một dàn âm thanh, vậy tại sao lại có điều này? Nó cũng phần nào liên quan đến âm thanh mono và stereo cũng như cách căn chỉnh của người kỹ thuật viên âm thanh.

1. Âm thanh Mono (Monophonic)

Âm thanh Mono hay còn gọi là âm thanh đơn kênh (1 kênh), xuất phát từ một hướng. Người nghe khi nghe các dàn âm thanh mono thường sẽ cảm nhận được âm thanh mình đang nghe được đều được phát ra từ một điểm trong không gian. Dàn âm thanh chơi kiểu mono nếu gồm 2 loa (hay 2 cột loa với nhiều loa chồng lên nhau) thì âm thanh giống như được phát ra từ một điểm ở chính giữa 2 loa/cột loa.
Nói dài dòng như vậy, nhưng đúc kết lại thì âm thanh Mono nghĩa là âm thanh được phát ra từ một nguồn âm thanh duy nhất ở một điểm cố định.

Minh họa âm thanh mono

Một số ví dụ về âm thanh Mono để các bạn dễ hiểu như:

+ Âm thanh phát ra từ một người đang đứng nói chuyện trước mặt bạn

+ Một chú chim đứng yên hót trên cây.

Phức tạp hơn một chút khi bạn sở hữu một dàn âm thanh bao gồm nhiều nguồn phát, nhưng những nguồn phát này cũng giống hệt nhau thì âm thanh cũng là âm thanh Mono. Ví dụ như bạn sở hữu một dàn âm thanh "hoành tráng" với 4 loa 2 trái 2 phải, người cầm micro nói vào đó và 4 loa này phát ra âm thanh như nhau, thì đó cũng là âm thanh Mono, dù cho dàn âm thanh bạn sở hữu được nhà sản xuất ghi rõ là Stereo. Vấn đề nằm ở chỗ bạn đấu nối như thế nào để chia tách dàn âm thanh thành 2 kênh riêng biệt.

2. Âm thanh Stereo

Âm thanh Stereo là âm thanh phát ra từ nhiều nguồn âm khác nhau, được phân bổ theo một hướng nhất định như từ trái qua phải hoặc ngược lại, tùy theo sự điều chỉnh của người kỹ thuật viên. Hãy tưởng tượng bạn đang đứng giữa một cái chợ với nhiều người bán hàng xung quanh cùng lúc mời mọc bạn với những câu "quảng cáo" khác nhau. Hoặc chú chim ở ví dụ ban nãy không đứng im hót nữa mà bay từ trái sang phải bạn, vừa bay vừa hót. Đó là những ví dụ rất cụ thể về âm thanh Stereo.

Và trong một dàn âm thanh, khi bạn có 1 cặp loa hoặc nhiều hơn, chia làm 2 cột xếp 2 bên, kỹ thuật viên đã chỉnh sẵn dàn âm thanh theo dạng stereo với âm thanh được phân bổ từ cột loa trái sang cột loa phải, thì đó chính là âm thanh stereo.

Minh họa âm thanh stereo

Nếu bạn là một người hay nghe nhạc thì sẽ rất dễ dàng nhận ra được sự khác nhau giữa loại tai nghe phát âm thanh Mono và tai nghe phát âm thanh Stereo. Và đương nhiên với một chiếc tai nghe hay là một dàn âm thanh với 2 cột loa, mỗi bên phát ra một âm thanh khác nhau (stereo) sẽ mang lại âm thanh đa dạng, hay hơn so với dạng âm thanh mà cả 2 cột loa cùng phát ra chung một tín hiệu âm thanh (mono).

Tùy thuộc vào cách setup, chia kênh của kỹ thuật viên mà dàn âm thanh của bạn sẽ chơi theo dạng mono hay stereo. Và trên cái loại mixer thường có nút PAN, nếu vận hành tốt thì âm thanh bộ dàn của bạn sẽ phân bổ một cách đều, hợp lý nhất, nghe rất hay.

Tìm hiểu thêm bài viết: Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của amplifier